RYŚ MIASTA Katarzyny Wasilkowskiej / DROBIAZGI TAKIE JAK TE Clare Keegan

 * Bagatelki, drobiazgi * 

Nie każdy bohater nosi pelerynę, niektórzy noszą marynarkę, kapelusz, białe adidaski. Zamiast laserem z oczu, strzelają uśmiechem, życzliwością mocniejszą niż nić Spidermana. Ich supermocą jest bycie na miejscu zawsze, gdy potrzeba. Jak (super)bohater w "Rysiu miasta" Katarzyny Wasilkowskiej.

Był czas, kiedy siedmioletni Ryś miał dziadka. Za czasów Rysia dziadek był już postury mikrej, kroku drobnego. Kurczył się stopniowo; z posady drwala przeszedł na etat stróża, a kiedy odjęto mu także stróżowską budkę, został opiekunem swego wnuka. Mały Ryszard zauważył osobliwą rzecz: jego dziadek nie tylko nad nim sprawował pieczę. Każdego dnia zabierał go na obchód miasta, żeby dyskretnie i niestrudzenie rozdawać to, co nazywał bagatelkami. Bagatelką bywało pozdrowienie, kupienie rurki w podupadającej budce ze słodyczami, wysłuchanie czyjejś historii, przekomarzanki z marynarzami. Dziadek dostrzegał, że psy w mieście nie mają gdzie się wybiegać albo że pewnemu konkretnemu psu ciągniętemu na sznurku rozpaczliwie widać żebra. I umiał temu zaradzić. 

Pewnego dnia Ryś przywdzieje strój, który - ach, serce się rozdziera - nadal pachnie dziadkiem. I przejmie misję dreptania od człowieka do człowieka. W przebieraniu zawiera się "tęsknię za tobą" (symbolicznie - dostrzeżenie podobieństwa) W naśladownictwie - "podziwiam cię".

Nie mogę wyjść ze zdumienia, jak literacko doskonałe, potężnie skondensowane opowiadanie wyszło spod pióra Wasilkowskiej. Nie ma ono jednego adresu; w zależności od wieku i osobistych doświadczeń odsłoni się głębia, a wskazówka emocji będzie się przechylać od radosnego rozbawienia przez czułą melancholię do zasępienia nad pokręconą hierarchią wartości tego świata. "Ryś miasta" może być przygodową opowieścią o psotnej parze, idealną dla dzieci od lat sześciu w górę. Hymnem dziękczynnym dla najlepszego dziadka na świecie, który podchwycą małe i dorosłe wnuki. Opowieścią o wychowywaniu skupionym na tu i teraz, zamiast na szumnym Projekcie "Dziecko".

Miejmy nadzieję, że pewnych rzeczy nie widzi się w ich okrutnej dobitności, kiedy się jest małym czytelnikiem. Czym jest magia znikania pozwalająca dziadkowi na dyskretne superbohaterstwo? Czyżby ten rodzaj niewidzialności, który wytwarzają staruszkowie, gdy przestają się liczyć dla świata? A właśnie na emeryturze, gdy dziadek wypada z orbity spraw wielkich i maleje fizycznie, tka sieci życzliwości i staje się kimś najważniejszym dla wnuka. Zaś gdy uważnie przyjrzymy się dziadkowym bagatelkom, zobaczymy deficyty świata: samotność, brak opieki, podziwu, uwagi. Uwierzmy, bez tych bagatelek świat będzie niewiele wart. Bagatelki nas uratują.

Właśnie tak, jak drobiazg w mikropowieści "Drobiazgi takie jak te" Clare Keegan. To niesamowite, jak książki duże i małe krążą wokół podobnych tematów. Ale przecież literatura to morze, na brzegu kąpią się dzieci, dalej pływają dorośli, ale woda jest ta sama - tematy, emocje, wstrząsająco dobrze dobrane słowa.

Clare Keegan opowiada o pewnym zdarzeniu w świecie toczącym się ustalonymi koleinami, które jest niczym innym, jak odmową odwrócenia oczu od cierpienia. Wydarzenia, które w tej misternie utkanej opowieści nie zaistniałoby, gdyby nie poprzedziły go okruszki dobra w życiu Billa Furlonga, ojca pięciu córek, handlarza węglem, który pewnego dnia zobaczył płaczącą dziewczynę w domu dla dziewcząt prowadzonym przez zakonnice. Bill nie jest nikim znaczącym. Przeciwnie - czuje, iż na tyle mało znaczy, że to, co robi, zniszczy mu życie. Ale wie też, że niewiele rzeczy boli tak, jak niewyrządzone dobro. A nam w głowach dzwonią dzwony.

Tytuł: Ryś miasta

Tekst: Katarzyna Wasilkowska

Ilustracje: Maciej Szymanowicz

Wydawnictwo: Literatura

Rok: 2023

Wiek: +6 

Tytuł: Drobiazgi takie jak te

Tekst: Clare Keegan

Przeklad: Krzysztof Cieslik

Wydawnictwo: Czarne

Rok: 2022