Erich Kastner

     Dziś było słońce. Jakie to zaskakujące widzieć, że pod chmurami, które są z nami od tak dawna, niebo wcale nie wypłowiało!

     Czytam książkę Pożyczalscy idą w świat. To wspaniała opowieść, rozkoszuję się poszczególnymi jej zdaniami! Część druga nie tylko nie jest gorsza od pierwszej, ale świetnie ją dopełnia, gdzie indziej kładąc akcenty, uwydatniając inne cechy bohaterów. Prawdziwi z nich mali robinsonowie! Doskonałe są wszystkie piętra opowieści Norton... Ale o kolejnych częściach przygód niedużych ludzi kiedy indziej. Dziś o Erichu Kastnerze. Napisano o nim wiele, ale ja chcę się podzielić nie tylko sentymentem, jaki mam dla Kastnera, ale moim nieustającym zachwytem.

     Miałam o nim napisać dawno temu, już kiedy wiosną w Zamku na wymianie książek wpadła mi w ręce Mania czy Ania. Od Magdy w podarunku dostałam Emila i detektywów oraz 35 maja, albo jak Konrad pojechał konno do mórz południowych. Na odbiór osobisty Latającej klasy jestem umówiona. Zaś Michałka z pudełka od zapałek czytałam, jako że pojawił się na poranku literackim w księgarni i jako że u Dwóch Sióstr ukazał się śliczny reprint niegdysiejszego wydania Naszej Księgarni z ilustracjami Zbigniewa Rychlickiego.

     Jednak teraz do napisania o niemieckim pisarzu ponagliła mnie pani Van Amersfoort, która pożyczyła Thomasowi Emila i detektywów. Pięknie było czytać, jak moc opowieści o radzeniu sobie, pokonywaniu lęku i zdobyciu przyjaciół poruszyła coś w zastraszonym małym chłopcu. Ponadto początek opowieści Kuijera bardzo przypomina mi otwarcia Kastnerowych historii, ze wspaniałym rozważnym, taktownym narratorem, spokojnym obserwatorem relacji dzieci i dorosłych.

     Kastner był poetą, pisarzem dziecięcym, eseistą, dziennikarzem, autorem tekstów satyrycznych, politycznych, tekstów kabaretowych, sztuk teatralnych. Urodził się w 1899 roku w Dreźnie, zmarł w 1974 roku w Monachium. Wychowywał się w Dreźnie, później mieszkał i pracował jako dziennikarz w Lipsku i Berlinie. Studiował literaturę, teatrologię, filozofię i historię. W 1929 roku za namową znajomej opublikował powieść o dziecięcym detektywie Emilu - odniosła oszałamiający sukces. W 1931 roku wydał powieść dla dorosłych Fabian - opowieść pewnego moralisty o blaskach i cieniach życia w Republice Weimarskiej*. Również w 1931 roku ukazały się 35 maja i Kruszynka i Antoś. W 1933 roku ukazała się Latająca klasa.

     Za czasów narodowych socjalistów, jako pacyfista, bolszewik i szerzyciel moralnej zgnilizny, trafił na indeks ksiąg zakazanych. Na wielkim stosie zapalonym przez Goebbelsa w Berlinie 10 maja 1933, tym pierwszym paleniu książek poprzedzającym kolejne stosy i krematoryjne piece, płonęły też opowieści Kastnera**.

http://www.blogger.com/blogger.g?blogID=6515705430857857404#editor/target=post;postID=6515427070843894756

Pożogę niszczącą to, co najbliższe i najpiękniejsze - ulice rodzinnego Drezna, opisywał w wydanej w 1957 roku autobiograficznej powieści Kiedy byłem małym chłopcem:

Urodziłem się w najpiękniejszym mieście świata. Dziecko, nawet gdyby twój ojciec był najbogatszym człowiekiem na świecie, nie mógłby cię tam zabrać, bo moje miasto już nie istnieje. Jego piękno wzrastało przez tysiąc lat - w jedną noc zostało do cna zniszczone.

     Dwukrotnie aresztowany przez nazistów,  nie wyemigrował z Niemiec. W 1934 roku wydał Emila nad morzem. Tuż po wojnie założył i objął stanowisko redaktora naczelnego pisma "Pingwin", zajmującego się literaturą dziecięcą. W 1949 ukazała się powieść Mania czy Ania. W 1956 roku powstał Don Kichot (ilustrowany przez Horsta Lemke, u nas wydany przez Muchomora). Natomiast Michałek, który ukazał się w 1963 roku, pisany był dla nieślubnego syna z którym jednak Kastner nie utrzymywał kontaktów.

W 1960 nagrodzono go Medalem im. Hansa Christiana Andersena, Małym Noblem. 

c.d.n.

* wspaniała jest powieść Czarny obelisk E.M. Remarque'a, napisana w 1956 roku, opowiadająca o Republice Weimarskiej, narodzinach narodowego socjalizmu i wspaniałej męskiej przyjaźni; Remarque również znalazł się na czarnej liście nazistów

** pamiętacie 451 Fahrenheit Bradbury'ego i Truffaut, Equilibrium, Indianę Jonesa i ostatnią krucjatę? książki które zawiniły?