Jesienne szaleństwo katalogowania

    Taka we mnie powstała przewrotna myśl, żeby sporządzić literacki katalog starych panien. Czy tylko podpierają pierwszoplanowe postaci? Płaskie jak dekoracje teatralne, potraktowane po macoszemu, jednowymiarowo satyryczne? Wyemancypujmy stare panny, oddajmy im głos. Póki co - trzy, jednak katalog będzie się rozrastał.

Amanda Fergusson, bohaterka rozdziału Góra w powieści Juliana Barnesa Historia świata w dziesięciu i pół rozdziałach, pisałam o niej tutaj. Dziewiętnastowieczna bohaterka owładnięta pragnieniem podróży do źródła: na górę Ararat.

Irma Prunesquallor, jedna z bohaterek cyklu Gormenghast Mervyna Peake, wspaniałej komedii charakterów; z początku szkicowana satyrycznie: stalowoszary kok, spiczasty nos, słaby wzrok, brak kobiecych walorów, apodyktyczna, krzykliwa, paradoksalnie posiada wspaniałe poczucie smaku; najpierw drażni i śmieszy, stopniowo jej postać nabiera głębi, przesiąka smutkiem; zwłaszcza wtedy, kiedy jej rojenia o idealnym mężczyźnie oblekają się w posągowy kształt profesora Bellgrove'a

Rosa Coldfield, bohaterka/jeden z narratorów powieści Williama Faulknera Absalomie, Absalomie. młodziutka dziewczyna, która nie doświadczyła szczęścia, zniszczona przez brak perspektyw, urazę, dumę; pojawia się jako staruszka, opowiadająca o czasach swej młodości. Ma swą własną sprawę z Tomasem Sutpenem, o którym opowiada jadowicie: w grę wchodził pewien układ nie do zaakceptowania;  zapamiętujemy ją jako marionetkę w rękach innych;  
a za to dziękuje Kaye: W Paniach z Cranford do głównych bohaterek zaliczyć można dwie siostry, Matty i Deborę Jenkyns. Debora, która umiera dość wcześnie w powieści, wyznacza trendy w miasteczku, jest apodyktyczna i narzuca swoje zdanie, Matty zaś jest bardzo miła i uległa, odgrywa ważną rolę w społeczności Cranford.  
panny Bates z Emmy Jane Austen - ubogie, ale szanowane w miasteczku. Uprzejmość w stosunku do nich i życzliwość ze strony bogatszych była wyznacznikiem kulturalnego zachowania.