Gdy Szacki śpi, budzą się... skrzaty z monstrualnymi wąsami

    Przy okazji czytania Gór Żmijowych Zygmunta Miłoszewskiego (Uwikłanie, Ziarno prawdy, Domofon) zastanawiałam się, jak podczas czytania fantasy lub baśni traktuję ponowoczesne przypominanie, że właśnie wysnuwa się opowieść. Lubię wpaść do środka, zamieszkać i być wywalaną dopiero z zamknięciem książki - nie po to buduje się całe spójne światy, żeby je, jak mandalę, zdmuchnąć pokazaniem konwencji. Do dziś pamiętam narkotyczną lekturę Chiny Mieville'a sprzed kilku miesięcy. Z drugiej strony nie przeszkadza mi ujawnienie "szwów", gra konwencjami, intertekstualność, dopóki nie przypomina oglądania Shreka, w którym puszczanie oka do dorosłego odbiorcy przeradza się w tik. Fantasy Miłoszewskiego można odnieść do szczególnej sytuacji komunikacyjnej, intymności córczyno-tatusiowej, a to ze względu na dedykację: opowieść dla córki. Wtedy Góry Żmijowe stają się bajką łaciatą: miejscami seriozną i zaangażowaną, momentami kpiarską, łobuzującą ze schematami. 
   Ten niedorosły odbiorca, któremu należy się szacunek i porządna opowieść, ale z którego można sobie pożartować, na zasadzie "i wtem ryknęła biała mulica"*, jest w bajce wyczuwalny - podoba mi się to!
   Męczony tato snuje taką opowieść: jest dziesięcioletnia księżniczka, na mocy dziwnego wewnętrznego prawa swej krainy odcięta od świata - więc jakby uwięziona w wieży. Jest jedenastoletni Eryk - syn rybaka, który wyrusza naprawić świat, bo się on zepsuł. Jest destigny, przepowiednia, Stara Magia. Dziewuszka buntuje się przeciw uwięzieniu, ktoś wyczuwa jej bunt, błyskawicznie i nie do końca świadomie zostaje podpisany pakt i... nieznajomość prawa nie zwalnia od kary, czyli lawina kłopotów oraz dojrzewanie. Proppowskich elementów bajki jest tyle, jakby tatusiowi stale przypominano, że nie może niczego pominąć. Mamy motyw "czyń dobro, odpłata może się przydać", są pozornie niepozorne magiczne przedmioty i niepozorni sojusznicy.  
Ciąg dalszy tutaj

 * kultowa fraza z "Ziela na kraterze", świetnie opisane perypetie tatki czytającego coraz bardziej wymagającym córeczkom

autor: Zbigniew Miłoszewski
tytuł: Góry Żmijowe
wydawnictwo: WAB
rok wydania: 2009

Komentarze

  1. Anonimowy17 kwietnia 2012 15:43

    puszczanie oka do dorosłego odbiorcy przeradza się w tik
    jestes niesamowita wlasnie dla takich fraz warto tu wejsc i wiedziec ze nie jak po zamknieciu ksiazki bo blog sie konczy nie bedzie sie wyrzuconym

    OdpowiedzUsuń
  2. Nieparyż17 kwietnia 2012 18:31

    pienknie dzienkuję :)

    OdpowiedzUsuń

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Grzechy dzieciństwa - "Opowieść o Cebulku" Gianni Rodari

Obraz
    Byłam dzieckiem wszystkożernym i nie objętym rodzinną książkową cenzurą. Czytałam powieści produkcyjne, ciesząc się tryskającą z nich siłą i radością życia. Zmagania Aleksego Mariesjewa, pełznącego przez tajgę po zestrzeleniu samolotu przyjmowałam z tym samym zachwytem, co zacięty wysiłek polarników od Centkiewiczów i żywot Robinsona Kruzoe. W bibliotece znalazłam produkcyjniak Iwana Wasilenki Gwiazdeczka, o rywalizacji praktykantów ze szkoły zawodowej w wytaczaniu pewnej określonej części (do kombajnu bodajże). Dziecięcy słownik wzbogacił się wówczas o warkliwe  słowo "tokarka", pamiętam też "proszek szmerglowy" do czyszczenia korby. W tej książce zaloty, zarówno dla dziewcząt, jak i dla chłopców, były na drugim miejscu za szlachetnym współzawodnictwem pracy. Zdziwicie się: na jednej z aukcji allegro Gwiazdeczka stoi po 100 złotych jak obszył. Fiu fiu, towarzysze. Socrealizm droższy niż kawior!     Ach te estetyczne grzechy dzieciństwa!...
Czytaj więcej

Juliusz, Joanna, Zygmunt, czyli jak mszczą się poeci

Obraz
     Dziś będzie poetycko i nie dziecięco, tylko dorośle. I niewesoło.     Mężczyzna, który napisał wiersz, dla tej kobiety uczuciowo właściwie się nie liczył. Pewnie boleśnie dotknęło go, że był dla niej zawalidrogą, amantem od siedmiu boleści, kimś, kogo kokietuje się z braku lepszego obiektu i żeby nie wyjść z wprawy, podczas gdy tamtych dwoje, najmocniej przez niego ukochanych, od razu znalazło wspólny język. Bo najpierw Joannę Bobrową jej mężowi odbił najbliższy przyjaciel Juliusza, Zygmunt Krasiński. Odbił, po czym na rozkaz ojca porzucił, ale zanim porzucił, żył z nią pełnią życia, jak miał w zwyczaju, dedykował utwory, opisywał w listach. Cóż, oboje mieli wprawę w romansowaniu, poruszając się w żywiole miłości jak ryby w wodzie. Z kolei Juliuszowi kobiety najczęściej odbijano. Natomiast te, które za łatwo mu przychodziły, czyjeś córki na wydaniu, przyzwoite panny, umiarkowanie bystre i bogate, on lekceważył, jak wiemy, nigdy rodzin...
Czytaj więcej

RYŚ MIASTA Katarzyny Wasilkowskiej / DROBIAZGI TAKIE JAK TE Clare Keegan

Obraz
 * Bagatelki, drobiazgi *  Nie każdy bohater nosi pelerynę, niektórzy noszą marynarkę, kapelusz, białe adidaski. Zamiast laserem z oczu, strzelają uśmiechem, życzliwością mocniejszą niż nić Spidermana. Ich supermocą jest bycie na miejscu zawsze, gdy potrzeba. Jak (super)bohater w "Rysiu miasta" Katarzyny Wasilkowskiej. Był czas, kiedy siedmioletni Ryś miał dziadka. Za czasów Rysia dziadek był już postury mikrej, kroku drobnego. Kurczył się stopniowo; z posady drwala przeszedł na etat stróża, a kiedy odjęto mu także stróżowską budkę, został opiekunem swego wnuka. Mały Ryszard zauważył osobliwą rzecz: jego dziadek nie tylko nad nim sprawował pieczę. Każdego dnia zabierał go na obchód miasta, żeby dyskretnie i niestrudzenie rozdawać to, co nazywał bagatelkami. Bagatelką bywało pozdrowienie, kupienie rurki w podupadającej budce ze słodyczami, wysłuchanie czyjejś historii, przekomarzanki z marynarzami. Dziadek dostrzegał, że psy w mieście nie mają gdzie się wybiegać albo że pewnem...
Czytaj więcej